Chagatai
Etymology
Of Turkic origin, but the root is uncertain.
Noun
آلچی (alčï)
- gypsum, plaster
Declension
Declension of آلچی (alčï)
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
آلچی
alčï
|
—
—
|
| genitive
|
آلچینینک
alčïnïŋ
|
—
—
|
| definite accusative
|
آلچینی
alčïnï
|
—
—
|
| dative
|
آلچیغە
alčïğa
|
—
—
|
| ablative
|
آلچیدین
alčïdïn
|
—
—
|
| locative
|
آلچیدە
alčïda
|
—
—
|
possessive forms
| first person singular
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
آلچیم
alčïm
|
—
—
|
| genitive
|
آلچیمنینک
alčïmnïŋ
|
—
—
|
| definite accusative
|
آلچیمنی
alčïmnï
|
—
—
|
| dative
|
آلچیمغە
alčïmğa
|
—
—
|
| ablative
|
آلچیمدین
alčïmdïn
|
—
—
|
| locative
|
آلچیمدە
alčïmda
|
—
—
|
| second person singular*
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
آلچینک
alčïŋ
|
—
—
|
| genitive
|
آلچینکنینک
alčïŋnïŋ
|
—
—
|
| definite accusative
|
آلچینکنی
alčïŋnï
|
—
—
|
| dative
|
آلچینکغە
alčïŋğa
|
—
—
|
| ablative
|
آلچینکدین
alčïŋdïn
|
—
—
|
| locative
|
آلچینکدە
alčïŋda
|
—
—
|
| third person singular
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
آلچیسی
alčïsï
|
—
—
|
| genitive
|
آلچیسینینک
alčïsïnïŋ
|
—
—
|
| definite accusative
|
آلچیسینی
alčïsïnï
|
—
—
|
| dative
|
آلچیسیغە
alčïsïğa
|
—
—
|
| ablative
|
آلچیسیدین
alčïsïdïn
|
—
—
|
| locative
|
آلچیسیدە
alčïsïda
|
—
—
|
| first person plural
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
آلچیمیز
alčïmïz
|
—
—
|
| genitive
|
آلچیمیزنینک
alčïmïznïŋ
|
—
—
|
| definite accusative
|
آلچیمیزنی
alčïmïznï
|
—
—
|
| dative
|
آلچیمیزغە
alčïmïzğa
|
—
—
|
| ablative
|
آلچیمیزدین
alčïmïzdïn
|
—
—
|
| locative
|
آلچیمیزدە
alčïmïzda
|
—
—
|
| second person plural*
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
آلچینکیز
alčïŋïz
|
—
—
|
آلچینکلار
alčïŋlar
|
—
—
|
| genitive
|
آلچینکیزنینک
alčïŋïznïŋ
|
—
—
|
آلچینکلارنینک
alčïŋlarnïŋ
|
—
—
|
| definite accusative
|
آلچینکیزنی
alčïŋïznï
|
—
—
|
آلچینکلارنی
alčïŋlarnï
|
—
—
|
| dative
|
آلچینکیزغە
alčïŋïzğa
|
—
—
|
آلچینکلارغە
alčïŋlarğa
|
—
—
|
| ablative
|
آلچینکیزدین
alčïŋïzdïn
|
—
—
|
آلچینکلاردین
alčïŋlardïn
|
—
—
|
| locative
|
آلچینکیزدە
alčïŋïzda
|
—
—
|
آلچینکلاردە
alčïŋlarda
|
—
—
|
| third person plural
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
آلچیلاری
alčïlarï
|
—
—
|
آلچیسی
alčïsï
|
—
—
|
| genitive
|
آلچیلارینینک
alčïlarïnïŋ
|
—
—
|
آلچیسینینک
alčïsïnïŋ
|
—
—
|
| definite accusative
|
آلچیلارینی
alčïlarïnï
|
—
—
|
آلچیسینی
alčïŋlarnï
|
—
—
|
| dative
|
آلچیلاریغە
alčïlarïğa
|
—
—
|
آلچیسیغە
alčïsïğa
|
—
—
|
| ablative
|
آلچیلاریدین
alčïlarïdïn
|
—
—
|
آلچیسیدین
alčïsïdïn
|
—
—
|
| locative
|
آلچیلاریدە
alčïlarïda
|
—
—
|
آلچیسیدە
alčïsïda
|
—
—
|
| *second person singular forms are informal, for polite second person singular forms use second person plural forms
|
|
References
Ottoman Turkish
Etymology
Unclear. According to Nishanyan, from Proto-Turkic *alču (“gypsum”), perhaps a variant of *ašu (“ochre”); if so, doublet of آشی (aşı, “ochre”). Cognate with Chagatai آلچی (alçı).
Noun
آلچی • (alçı) (definite accusative آلچییی (alçıyı), plural آلچیلر (alçılar))
- gypsum, plaster-stone, a mineral consisting of hydrated calcium sulphate, used as a fertilizer or as a constituent of plaster
- Synonym: آلچی طاشی (alçı taşı)
- plaster of Paris, a hemihydrate of calcium sulfate, made by calcining gypsum, that hardens when moistened and allowed to dry
Declension
Declension of آلچی (alçı)
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
آلچی (alçı)
|
آلچیلر (alçılar)
|
| definite accusative
|
آلچییی (alçıyı)
|
آلچیلری (alçıları)
|
| dative
|
آلچییه (alçıya)
|
آلچیلره (alçılara)
|
| locative
|
آلچیده (alçıda)
|
آلچیلرده (alçılarda)
|
| ablative
|
آلچیدن (alçıdan)
|
آلچیلردن (alçılardan)
|
| genitive
|
آلچینك (alçınıñ)
|
آلچیلرك (alçılarıñ)
|
Possessive forms
| 1st person singular
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
آلچیم (alçım)
|
آلچیلرم (alçılarım)
|
| definite accusative
|
آلچیمی (alçımı)
|
آلچیلرمی (alçılarımı)
|
| dative
|
آلچیمه (alçıma)
|
آلچیلرمه (alçılarıma)
|
| locative
|
آلچیمده (alçımda)
|
آلچیلرمده (alçılarımda)
|
| ablative
|
آلچیمدن (alçımdan)
|
آلچیلرمدن (alçılarımdan)
|
| genitive
|
آلچیمك (alçımıñ)
|
آلچیلرمك (alçılarımıñ)
|
| 2nd person singular
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
آلچیك (alçıñ)
|
آلچیلرك (alçılarıñ)
|
| definite accusative
|
آلچیكی (alçıñı)
|
آلچیلركی (alçılarıñı)
|
| dative
|
آلچیكه (alçıña)
|
آلچیلركه (alçılarıña)
|
| locative
|
آلچیكده (alçıñda)
|
آلچیلركده (alçılarıñda)
|
| ablative
|
آلچیكدن (alçıñdan)
|
آلچیلركدن (alçılarıñdan)
|
| genitive
|
آلچیكك (alçıñıñ)
|
آلچیلركك (alçılarıñıñ)
|
| 3rd person singular
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
آلچیسی (alçısı)
|
آلچیلری (alçıları)
|
| definite accusative
|
آلچیسنی (alçısını)
|
آلچیلرینی (alçılarını)
|
| dative
|
آلچیسنه (alçısına)
|
آلچیلرینه (alçılarına)
|
| locative
|
آلچیسنده (alçısında)
|
آلچیلرنده (alçılarında)
|
| ablative
|
آلچیسندن (alçısından)
|
آلچیلرندن (alçılarından)
|
| genitive
|
آلچیسنك (alçısınıñ)
|
آلچیلرینك (alçılarınıñ)
|
| 1st person plural
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
آلچیمز (alçımız)
|
آلچیلرمز (alçılarımız)
|
| definite accusative
|
آلچیمزی (alçımızı)
|
آلچیلرمزی (alçılarımızı)
|
| dative
|
آلچیمزه (alçımıza)
|
آلچیلرمزه (alçılarımıza)
|
| locative
|
آلچیمزده (alçımızda)
|
آلچیلرمزده (alçılarımızda)
|
| ablative
|
آلچیمزدن (alçımızdan)
|
آلچیلرمزدن (alçılarımızdan)
|
| genitive
|
آلچیمزك (alçımızıñ)
|
آلچیلرمزك (alçılarımızıñ)
|
| 2nd person plural
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
آلچیكز (alçıñız)
|
آلچیلركز (alçılarıñız)
|
| definite accusative
|
آلچیكزی (alçıñızı)
|
آلچیلركزی (alçılarıñızı)
|
| dative
|
آلچیكزه (alçıñıza)
|
آلچیلركزه (alçılarıñıza)
|
| locative
|
آلچیكزده (alçıñızda)
|
آلچیلركزده (alçılarıñızda)
|
| ablative
|
آلچیكزدن (alçıñızdan)
|
آلچیلركزدن (alçılarıñızdan)
|
| genitive
|
آلچیكزك (alçıñızıñ)
|
آلچیلركزك (alçılarıñızıñ)
|
| 3rd person plural
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
آلچیلری (alçıları)
|
آلچیلری (alçıları)
|
| definite accusative
|
آلچیلرینی (alçılarını)
|
آلچیلرینی (alçılarını)
|
| dative
|
آلچیلرینه (alçılarına)
|
آلچیلرینه (alçılarına)
|
| locative
|
آلچیلرنده (alçılarında)
|
آلچیلرنده (alçılarında)
|
| ablative
|
آلچیلرندن (alçılarından)
|
آلچیلرندن (alçılarından)
|
| genitive
|
آلچیلرینك (alçılarınıñ)
|
آلچیلرینك (alçılarınıñ)
|
|
Derived terms
- آلچی ایشی (alçı işi, “plasterwork”)
- آلچی طاشی (alçı taşı, “gypsum, plaster-stone”)
- آلچیلاتمق (alçılatmak, “to make or let be plastered”)
- آلچیلامق (alçılamak, “to plaster, render”)
- آلچیلانمق (alçılanmak, “to be plastered or rendered”)
- آلچیلی (alçılı, “containing gypsum or plaster”)
Descendants
- Turkish: alçı
- → Albanian: allçi
- → Armenian: ալչի (alčʻi)
- → Aromanian: álcie
- → Bulgarian: алчи́я (alčíja)
- → Serbo-Croatian: (regional, obsolete)
- Cyrillic script: алчѝја
- Latin script: alčìja
Further reading
click to expand
- Barbier de Meynard, Charles (1881), “آلچی”, in Dictionnaire turc-français, volume I, Paris: E. Leroux, page 105
- Çağbayır, Yaşar (2007), “alçı1”, in Ötüken Türkçe Sözlük (in Turkish), volume 1, Istanbul: Ötüken Neşriyat, page 197
- Eren, Hasan (1999), “alçı”, in Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü [Etymological Dictionary of the Turkish Language][2] (in Turkish), Ankara: Bizim Büro Basım Evi, pages 8a–b
- Hindoglu, Artin (1838), “آلچی”, in Hazine-i lûgat ou dictionnaire abrégé turc-français[3], Vienna: F. Beck, page 61a
- Kélékian, Diran (1911), “آلچی”, in Dictionnaire turc-français[4] (in French), Constantinople: Mihran, page 34b
- Meninski, Franciszek à Mesgnien (1687), “Gypsum”, in Complementum thesauri linguarum orientalium, seu onomasticum latino-turcico-arabico-persicum, simul idem index verborum lexici turcico-arabico-persici, quod latinâ, germanicâ, aliarumque linguarum adjectâ nomenclatione nuper in lucem editum[5], Vienna, column 679
- Meninski, Franciszek à Mesgnien (1680), “آلچو”, in Thesaurus linguarum orientalium, Turcicae, Arabicae, Persicae, praecipuas earum opes à Turcis peculiariter usurpatas continens, nimirum Lexicon Turkico-Arabico-Persicum[6], Vienna, column 384
- Nişanyan, Sevan (2002–), “alçı”, in Nişanyan Sözlük
- Поленаковиќ, Харалампие (2007), “56. ÁLČIE sb. f.”, in Зузана Тополињска, Петар Атанасов, editors, Турските елементи во ароманскиот [Turskite elementi vo aromanskiot][7], put into Macedonian from the author’s Serbo-Croatian Turski elementi u aromunskom dijalektu (1939, unpublished) by Веселинка Лаброска, Скопје: Македонска академија на науките и уметностите [Makedonska akademija na naukite i umetnostite], →ISBN, page 77
- Redhouse, James W. (1890), “آلچی”, in A Turkish and English Lexicon[8], Constantinople: A. H. Boyajian, page 184
Urdu
Etymology
From Chagatai آلچی (alçı)
Pronunciation
Noun
آلْچِی • (ālcī) m (Hindi spelling आलची)
- one who catches or seizes
References
- “آلچی”, in اُردُو لُغَت (urdū luġat) (in Urdu), Ministry of Education: Government of Pakistan, 2017.
- Qureshi, Bashir Ahmad (1971), “آلچی”, in Kitabistan's 20th Century Standard Dictionary, Lahore: Kitabistan Pub. Co.
- “آلچی”, in ریخْتَہ لُغَت (rexta luġat) - Rekhta Dictionary [Urdu dictionary with meanings in Hindi & English], Noida, India: Rekhta Foundation, 2025.