Chagatai
Etymology
Inherited from Khorezmian Turkic بتیماک (/bitimäk/), from Proto-Turkic *biti-, itself from Middle Chinese 筆 (pit, “writing brush”). Cognate with Old Turkic 𐰋𐰃𐱅𐰃 (b²it²i).
Noun
بیتماک (bitmäk) (plural بیتماکلار (bitmäklär))
- verbal noun of بیتماک (bitmäk, “to write”): writing
Declension
Declension of بیتماک (bitmäk)
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
بیتماک
bitmäk
|
بیتماکلار
bitmäklär
|
| genitive
|
بیتماکنینک
bitmäkniŋ
|
بیتماکلارنینک
bitmäklärniŋ
|
| definite accusative
|
بیتماکنی
bitmäkni
|
بیتماکلارنی
bitmäklärni
|
| dative
|
بیتماککە
bitmäkkä
|
بیتماکلارغە
bitmäklärgä
|
| ablative
|
بیتماکتین
bitmäktin
|
بیتماکلاردین
bitmäklärdin
|
| locative
|
بیتماکتە
bitmäktä
|
بیتماکلاردە
bitmäklärdä
|
possessive forms
| first person singular
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
بیتماکیم
bitmäkim
|
بیتماکلاریم
bitmäklärim
|
| genitive
|
بیتماکیمنینک
bitmäkimniŋ
|
بیتماکلاریمنینک
bitmäklärimniŋ
|
| definite accusative
|
بیتماکیمنی
bitmäkimni
|
بیتماکلاریمنی
bitmäklärimni
|
| dative
|
بیتماکیمغە
bitmäkimgä
|
بیتماکلاریمغە
bitmäklärimgä
|
| ablative
|
بیتماکیمدین
bitmäkimdin
|
بیتماکلاریمدین
bitmäklärimdin
|
| locative
|
بیتماکیمدە
bitmäkimdä
|
بیتماکلاریمدە
bitmäklärimdä
|
| second person singular*
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
بیتماکینک
bitmäkiŋ
|
بیتماکلارینک
bitmäkläriŋ
|
| genitive
|
بیتماکینکنینک
bitmäkiŋniŋ
|
بیتماکلارینکنینک
bitmäkläriŋniŋ
|
| definite accusative
|
بیتماکینکنی
bitmäkiŋni
|
بیتماکلارینکنی
bitmäkläriŋni
|
| dative
|
بیتماکینکغە
bitmäkiŋgä
|
بیتماکلارینکغە
bitmäkläriŋgä
|
| ablative
|
بیتماکینکدین
bitmäkiŋdin
|
بیتماکلارینکدین
bitmäkläriŋdin
|
| locative
|
بیتماکینکدە
bitmäkiŋdä
|
بیتماکلارینکدە
bitmäkläriŋdä
|
| third person singular
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
بیتماکی
bitmäki
|
بیتماکلاری
bitmäkläri
|
| genitive
|
بیتماکینینک
bitmäkiniŋ
|
بیتماکلارینینک
bitmäkläriniŋ
|
| definite accusative
|
بیتماکینی
bitmäkini
|
بیتماکلارینی
bitmäklärini
|
| dative
|
بیتماکیغە
bitmäkigä
|
بیتماکلاریغە
bitmäklärigä
|
| ablative
|
بیتماکیدین
bitmäkidin
|
بیتماکلاریدین
bitmäkläridin
|
| locative
|
بیتماکیدە
bitmäkidä
|
بیتماکلاریدە
bitmäkläridä
|
| first person plural
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
بیتماکیمیز
bitmäkimiz
|
بیتماکلاریمیز
bitmäklärimiz
|
| genitive
|
بیتماکیمیزنینک
bitmäkimizniŋ
|
بیتماکلاریمیزنینک
bitmäklärimizniŋ
|
| definite accusative
|
بیتماکیمیزنی
bitmäkimizni
|
بیتماکلاریمیزنی
bitmäklärimizni
|
| dative
|
بیتماکیمیزغە
bitmäkimizgä
|
بیتماکلاریمیزغە
bitmäklärimizgä
|
| ablative
|
بیتماکیمیزدین
bitmäkimizdin
|
بیتماکلاریمیزدین
bitmäklärimizdin
|
| locative
|
بیتماکیمیزدە
bitmäkimizdä
|
بیتماکلاریمیزدە
bitmäklärimizdä
|
| second person plural*
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
بیتماکینکیز
bitmäkiŋiz
|
بیتماکلارینکیز
bitmäkläriŋiz
|
بیتماکینکلار
bitmäkiŋlär
|
بیتماکلارینکلار
bitmäkläriŋlär
|
| genitive
|
بیتماکینکیزنینک
bitmäkiŋizniŋ
|
بیتماکلارینکیزنینک
bitmäkläriŋizniŋ
|
بیتماکینکلارنینک
bitmäkiŋlärniŋ
|
بیتماکلارینکلارنینک
bitmäkläriŋlärniŋ
|
| definite accusative
|
بیتماکینکیزنی
bitmäkiŋizni
|
بیتماکلارینکیزنی
bitmäkläriŋizni
|
بیتماکینکلارنی
bitmäkiŋlärni
|
بیتماکلارینکلارنی
bitmäkläriŋlärni
|
| dative
|
بیتماکینکیزغە
bitmäkiŋizgä
|
بیتماکلارینکیزغە
bitmäkläriŋizgä
|
بیتماکینکلارغە
bitmäkiŋlärgä
|
بیتماکلارینکلارغە
bitmäkläriŋlärgä
|
| ablative
|
بیتماکینکیزدین
bitmäkiŋizdin
|
بیتماکلارینکیزدین
bitmäkläriŋizdin
|
بیتماکینکلاردین
bitmäkiŋlärdin
|
بیتماکلارینکلاردین
bitmäkläriŋlärdin
|
| locative
|
بیتماکینکیزدە
bitmäkiŋizdä
|
بیتماکلارینکیزدە
bitmäkläriŋizdä
|
بیتماکینکلاردە
bitmäkiŋlärdä
|
بیتماکلارینکلاردە
bitmäkläriŋlärdä
|
| third person plural
|
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
بیتماکلاری
bitmäkläri
|
بیتماکلاری
bitmäkläri
|
بیتماکی
bitmäki
|
بیتماکلاری
bitmäkläri
|
| genitive
|
بیتماکلارینینک
bitmäkläriniŋ
|
بیتماکلارینینک
bitmäkläriniŋ
|
بیتماکینینک
bitmäkiniŋ
|
بیتماکلارینینک
bitmäkläriniŋ
|
| definite accusative
|
بیتماکلارینی
bitmäklärini
|
بیتماکلارینی
bitmäklärini
|
بیتماکینی
bitmäkiŋlärni
|
بیتماکلارینی
bitmäkläriŋlärni
|
| dative
|
بیتماکلاریغە
bitmäklärigä
|
بیتماکلاریغە
bitmäklärigä
|
بیتماکیغە
bitmäkigä
|
بیتماکلاریغە
bitmäklärigä
|
| ablative
|
بیتماکلاریدین
bitmäkläridin
|
بیتماکلاریدین
bitmäkläridin
|
بیتماکیدین
bitmäkidin
|
بیتماکلاریدین
bitmäkläridin
|
| locative
|
بیتماکلاریدە
bitmäkläridä
|
بیتماکلاریدە
bitmäkläridä
|
بیتماکیدە
bitmäkidä
|
بیتماکلاریدە
bitmäkläridä
|
| *second person singular forms are informal, for polite second person singular forms use second person plural forms
|
|
Verb
بیتماک (bitmäk, bitimäk) (third-person singular aorist بیتیر (bitir))
- (transitive) to write
- Synonyms: یازماق (yazmaq), سیزماق (sizmaq)
- (transitive) to record, document
Derived terms
- بیتکوچی (bitküči, “author, scribe”)
- بیتی (biti, “anything written”)
- بیتیتماک (bititmäk, “to make write”)
- بیتیلماک (bitilmäk, “to be written”)
- بیتیک (bitig, bitik, “anything written: letter”)
- پیتورماک (pittürmäk, “to cause to write”)
Descendants
Further reading
click to expand
- Bahawudun, Muhemmettursun; Gheyurani, Ghenizat; Qadir, Isma'il; Ehet, Ablimit (2002), “بىتمەك”, in چاغاتاي تىلىنىڭ ئىزاھلىق لۇغىتى [Explanatory Dictionary of the Chagatai Language][1] (in Uyghur), Shinjang Xelq Neshriyati, →ISBN, page 107
- el-Buhari, Süleyman Özbeki (1881), “بیتماک”, in لغت چغتای و ترکی عثمانی [Ottoman Turkish-Chagatai Dictionary][2] (in Ottoman Turkish), volume 1
- Ünlü, Suat (2013), “biti-”, in Çağatay Türkçesi Sözlüğü [Dictionary of Chagatai Turkic] (in Turkish), Konya: Eğitim Yayınevi, →ISBN, page 156
- Courteille, Abel Pavet de (1870), “بیتمك”, in Dictionnaire turk-oriental [Eastern Turkic Dictionary][3] (in French), Paris: Imprimerie Impériale, page 181
- Vámbery, Ármin (1867), “بیتماک”, in Ćagataische sprachstudien[4] (in German), Leipzig, F. A. Brockhaus, page 250
- Shaw, Robert Barkley (1880), “پیتماک”, in “Turki-English vocabulary” (chapter 2), in A Sketch of the Turki Language as Spoken in Eastern Turkistan (Káshgar and Yarkand)[5], Calcutta: Baptist Mission Press, page 60
- Demir, Necati; Aydoğdu, Özkan (2015), Oğuzname [Kazan Nüshası]: inceleme - metin - dizin - tıpkıbasım [Oğuzname [Kazan Manuscript]: analysis - text - index - facsimile], Istanbul: Kesit Yayınları, page 205