प्रातिपद
Hindi
Etymology
Learned borrowing from Sanskrit प्रातिपद (prātipadá).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /pɾɑː.t̪ɪ.pəd̪/, [pɾäː.t̪ɪ.pɐd̪]
Adjective
प्रातिपद • (prātipad) (indeclinable)
- forming the commencement
- produced in or belonging to Pratipada
Further reading
- Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975), “प्रातिपद”, in Hindī Śabdasāgara [lit. “Sea of Hindi words”] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- প্ৰাতিপদ (Assamese script)
- ᬧ᭄ᬭᬵᬢᬶᬧᬤ (Balinese script)
- প্রাতিপদ (Bengali script)
- 𑰢𑰿𑰨𑰯𑰝𑰰𑰢𑰟 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑁆𑀭𑀸𑀢𑀺𑀧𑀤 (Brahmi script)
- ပြာတိပဒ (Burmese script)
- પ્રાતિપદ (Gujarati script)
- ਪ੍ਰਾਤਿਪਦ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑍍𑌰𑌾𑌤𑌿𑌪𑌦 (Grantha script)
- ꦥꦿꦴꦠꦶꦥꦢ (Javanese script)
- 𑂣𑂹𑂩𑂰𑂞𑂱𑂣𑂠 (Kaithi script)
- ಪ್ರಾತಿಪದ (Kannada script)
- ប្រាតិបទ (Khmer script)
- ປ຺ຣາຕິປທ (Lao script)
- പ്രാതിപദ (Malayalam script)
- ᢒᡵᠠ᠊ᠠᢠᡳᢒᠠᡩᠠ (Manchu script)
- 𑘢𑘿𑘨𑘰𑘝𑘱𑘢𑘟 (Modi script)
- ᢒᠷᠠᢗᢐᠢᢒᠠᢑᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧂𑧠𑧈𑧑𑦽𑧒𑧂𑦿 (Nandinagari script)
- 𑐥𑑂𑐬𑐵𑐟𑐶𑐥𑐡 (Newa script)
- ପ୍ରାତିପଦ (Odia script)
- ꢦ꣄ꢬꢵꢡꢶꢦꢣ (Saurashtra script)
- 𑆥𑇀𑆫𑆳𑆠𑆴𑆥𑆢 (Sharada script)
- 𑖢𑖿𑖨𑖯𑖝𑖰𑖢𑖟 (Siddham script)
- ප්රාතිපද (Sinhalese script)
- 𑩰 𑪙𑩼𑩛𑩫𑩑𑩰𑩭 (Soyombo script)
- 𑚞𑚶𑚤𑚭𑚙𑚮𑚞𑚛 (Takri script)
- ப்ராதிபத³ (Tamil script)
- ప్రాతిపద (Telugu script)
- ปฺราติปท (Thai script)
- པྲཱ་ཏི་པ་ད (Tibetan script)
- 𑒣𑓂𑒩𑒰𑒞𑒱𑒣𑒠 (Tirhuta script)
- 𑨞𑩇𑨫𑨊𑨙𑨁𑨞𑨛 (Zanabazar Square script)
Etymology
Vṛddhi derivative of प्रतिपदा (pratipadā, “the first day of lunar fortnight”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /pɾɑː.ti.pɐ.dɐ́/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /pɾɑː.t̪i.pɐ.d̪ɐ/
Adjective
प्रातिपद • (prātipadá) stem
- forming the commencement
- produced in or belonging to Pratipada
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | प्रातिपदः (prātipadáḥ) | प्रातिपदौ (prātipadáu) प्रातिपदा¹ (prātipadā́¹) |
प्रातिपदाः (prātipadā́ḥ) प्रातिपदासः¹ (prātipadā́saḥ¹) |
| accusative | प्रातिपदम् (prātipadám) | प्रातिपदौ (prātipadáu) प्रातिपदा¹ (prātipadā́¹) |
प्रातिपदान् (prātipadā́n) |
| instrumental | प्रातिपदेन (prātipadéna) | प्रातिपदाभ्याम् (prātipadā́bhyām) | प्रातिपदैः (prātipadáiḥ) प्रातिपदेभिः¹ (prātipadébhiḥ¹) |
| dative | प्रातिपदाय (prātipadā́ya) | प्रातिपदाभ्याम् (prātipadā́bhyām) | प्रातिपदेभ्यः (prātipadébhyaḥ) |
| ablative | प्रातिपदात् (prātipadā́t) | प्रातिपदाभ्याम् (prātipadā́bhyām) | प्रातिपदेभ्यः (prātipadébhyaḥ) |
| genitive | प्रातिपदस्य (prātipadásya) | प्रातिपदयोः (prātipadáyoḥ) | प्रातिपदानाम् (prātipadā́nām) |
| locative | प्रातिपदे (prātipadé) | प्रातिपदयोः (prātipadáyoḥ) | प्रातिपदेषु (prātipadéṣu) |
| vocative | प्रातिपद (prā́tipada) | प्रातिपदौ (prā́tipadau) प्रातिपदा¹ (prā́tipadā¹) |
प्रातिपदाः (prā́tipadāḥ) प्रातिपदासः¹ (prā́tipadāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | प्रातिपदी (prātipadī́) | प्रातिपद्यौ (prātipadyàu) प्रातिपदी¹ (prātipadī́¹) |
प्रातिपद्यः (prātipadyàḥ) प्रातिपदीः¹ (prātipadī́ḥ¹) |
| accusative | प्रातिपदीम् (prātipadī́m) | प्रातिपद्यौ (prātipadyàu) प्रातिपदी¹ (prātipadī́¹) |
प्रातिपदीः (prātipadī́ḥ) |
| instrumental | प्रातिपद्या (prātipadyā́) | प्रातिपदीभ्याम् (prātipadī́bhyām) | प्रातिपदीभिः (prātipadī́bhiḥ) |
| dative | प्रातिपद्यै (prātipadyái) | प्रातिपदीभ्याम् (prātipadī́bhyām) | प्रातिपदीभ्यः (prātipadī́bhyaḥ) |
| ablative | प्रातिपद्याः (prātipadyā́ḥ) प्रातिपद्यै² (prātipadyái²) |
प्रातिपदीभ्याम् (prātipadī́bhyām) | प्रातिपदीभ्यः (prātipadī́bhyaḥ) |
| genitive | प्रातिपद्याः (prātipadyā́ḥ) प्रातिपद्यै² (prātipadyái²) |
प्रातिपद्योः (prātipadyóḥ) | प्रातिपदीनाम् (prātipadī́nām) |
| locative | प्रातिपद्याम् (prātipadyā́m) | प्रातिपद्योः (prātipadyóḥ) | प्रातिपदीषु (prātipadī́ṣu) |
| vocative | प्रातिपदि (prā́tipadi) | प्रातिपद्यौ (prā́tipadyau) प्रातिपदी¹ (prā́tipadī¹) |
प्रातिपद्यः (prā́tipadyaḥ) प्रातिपदीः¹ (prā́tipadīḥ¹) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | प्रातिपदम् (prātipadám) | प्रातिपदे (prātipadé) | प्रातिपदानि (prātipadā́ni) प्रातिपदा¹ (prātipadā́¹) |
| accusative | प्रातिपदम् (prātipadám) | प्रातिपदे (prātipadé) | प्रातिपदानि (prātipadā́ni) प्रातिपदा¹ (prātipadā́¹) |
| instrumental | प्रातिपदेन (prātipadéna) | प्रातिपदाभ्याम् (prātipadā́bhyām) | प्रातिपदैः (prātipadáiḥ) प्रातिपदेभिः¹ (prātipadébhiḥ¹) |
| dative | प्रातिपदाय (prātipadā́ya) | प्रातिपदाभ्याम् (prātipadā́bhyām) | प्रातिपदेभ्यः (prātipadébhyaḥ) |
| ablative | प्रातिपदात् (prātipadā́t) | प्रातिपदाभ्याम् (prātipadā́bhyām) | प्रातिपदेभ्यः (prātipadébhyaḥ) |
| genitive | प्रातिपदस्य (prātipadásya) | प्रातिपदयोः (prātipadáyoḥ) | प्रातिपदानाम् (prātipadā́nām) |
| locative | प्रातिपदे (prātipadé) | प्रातिपदयोः (prātipadáyoḥ) | प्रातिपदेषु (prātipadéṣu) |
| vocative | प्रातिपद (prā́tipada) | प्रातिपदे (prā́tipade) | प्रातिपदानि (prā́tipadāni) प्रातिपदा¹ (prā́tipadā¹) |
- ¹Vedic
Descendants
- Pali: pāṭipada
- Prakrit: 𑀧𑀸𑀟𑀺𑀯𑀬 (pāḍivaya)
- Maharastri Prakrit:
- Old Marathi:
- Devanagari script: पाडिवा (pāḍivā)
- Modi script: 𑘢𑘰𑘚𑘲𑘪𑘰 (pāḍīvā)
- Marathi: पाडवा (pāḍvā)
- → Hindi: प्रातिपद (prātipad) (learned)
Further reading
- Monier Williams (1899), “प्रातिपद”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 706.
- Apte, Vaman Shivram (1890), “प्रातिपद”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “prātipadá”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press