garnąć

Inherited from Proto-Slavic *gъrtnǫti, ultimately from Proto-Indo-European *h₂ger- (“to gather, collect”). First attested in the 15th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɡarnɑ̃t͡ɕʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɡarnɑ̃t͡ɕʲ/

garnąć impf

1. (reflexive with się) to gather near someone, to take refuge at someone [with k (+ dative) ‘at whom’]
   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[1], [2], [3]}, volume XXV, page 157:

     Garnal scha tenuit se ad deum

     [Garnął siee tenuit se ad deum]

   • 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej‎^[4], Modlitewnik Nawojki, page 135:

     Ty od thwogyey mylosczy nyzadnego nye odpadzasch, alye thym wschythkym, kthorzy szye k thobye garna, thy onym thwoyey lasky myloszney lono othwarzasch

     [Ty od twojej miłości niżadnego nie odpędzasz, ale tym wszytkim, ktorzy się k tobie garną, ty onym twojej łaski miłosnej łono otwarzasz]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[5], page 587:

     A przetocz my szye vydzy podobno, […] yzbychmy ludv zapovyedzyely a velmy tvardo zakazaly pod zakonnem posluschenstvem, aby za nym nye chodzyly any szye k nyemv garnąly

     [A przetoć my sie widzi podobno, […] iżbychmy ludu zapowiedzieli a wielmi twardo zakazali pod zakonnem posłucheństwem, aby za nim nie chodzili ani sie k niemu garnęli]

• Polish: garnąć
• Silesian: garnōńć

• Boryś, Wiesław (2005), “garnąć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017), “garnąć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000), “garnąć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965), “garnąć”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• K. Nitsch, editor (1958), “garnąć się”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 2, Wrocław, Kraków, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 386
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “garnąć się”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish garnąć.

• Rhymes: -arnɔɲt͡ɕ
• Syllabification: gar‧nąć

garnąć impf

1. (transitive, dated) to draw (to pull with one's hands closer towards oneself) [with instrumental ‘with what’]

   Synonym: zagarniać

2. (transitive, literary) to draw in (to embrace and hug) [with do (+ genitive) ‘to what’]

   Synonym: przygarniać

3. (transitive) to gather, to conciliate

   Synonyms: gromadzić, zjednywać

4. (transitive, Far Masovian, Mokobody, of water) to sweep away, to take, to carry away

   Synonyms: porywać, unosić

   Łabędzie płyną, wianecki toną,
   Bystra je wódka garnie. (song)

   The swans are swimming, the garlands are sinking,
   The swift water carries them away

5. (transitive, Łęczyca) to grab, to pull

   Synonym: pociągać

   Dziewcyna się cese;
   Co grzebusckiem garnie to ij włosek spadnie.

   A girl is combing her hair;
   That she pulls with the comb her hair will fall out.

6. (transitive, obsolete, figuratively) to take possession of

   Synonym: zagarniać

7. (transitive, Middle Polish) to take in (to take someone in for caregiving purposes, to bring them closer together)
8. (transitive, Middle Polish) synonym of ściągać
9. (transitive, Middle Polish) synonym of przyciągać (“to attract; to draw in; to tempt”)
10. (reflexive with się) to cling to (to be interested in something and want to do it) [with do (+ genitive) ‘to what’]

    Synonym: lgnąć

11. (reflexive with się) to draw to (to move closer to someone or something) [with do (+ genitive) ‘to whom/what’]

    Synonym: lgnąć

12. (reflexive with się) to cling to (to try to be with someone as often as possible) [with do (+ genitive) ‘to whom’]

    Synonym: lgnąć

13. (reflexive with się, obsolete) to gather, to get together

    Synonyms: gromadzić się, zbierać się

14. (reflexive with się, Middle Polish) to head (to go somewhere)

    Synonym: dążyć

• garnąć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• garnąć się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• garnąć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “garnąć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “garnąć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “GARNĄĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 24.05.2014
• “GARNĄĆ SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 21.01.2015
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814), “garnąć”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861), “garnąć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “garnąć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 806
• Jan Karłowicz (1901), “garnąć”, in Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 2: F do K, Kraków: Akademia Umiejętności, page 56