sypać

Inherited from Proto-Slavic *sypati. First attested in 1393.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /sipat͡ɕʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /sipat͡ɕʲ/

sypać impf

1. (attested in Greater Poland) to crumble, to sprinkle (to pour something friable)
   • 1930 [c. 1455], “Jos”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 7, 6:

     Iozve... padnye na zemi..., tak on, iako wszistczi starszy israhelsci, y sipali proch na swe glowi

     [Jozwe... padnie na ziemi..., tak on, jako wszystcy starsi Izraelscy, i sypali proch na swe głowy]

   • 1930 [c. 1455], “Judith”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], section 7,4:

     Tedi sinovye israhelsci... padly na zemyø, sipyøc popyol na swe glowi

     [Tedy synowie israhelszczy... padli na ziemię, sypiąc popioł na swe głowy]

   • 1967 [1422], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 948, Kościan:

     Jaco Gywan wsczągnąl Pyotrassa..., a on w ty czassy ssypye y byerze owess na woss

     [Jako Jiwan wściągnął Piotrasza..., a on w ty czasy sypie i bierze owies na woz]

2. (transitive, attested in Greater Poland) to heap, to pile (to form from earth)
   • 1888 [1393], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎^[3], Greater Poland, page 67:

     Iacom przi tem bil, kedi Potrasz s Czesantha mal vmowø, po czosnom meli sipacz granicze

     [Jakom przy tem był, kiedy Piotrasz z Cieszętą miał umowę, po ciosnom mieli sypać granice]

   • 1888 [1393], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎^[4], Greater Poland, page 67:

     Kedi Potrasz s Czesantha mal vmowø, po czosnom meli sipacz granicze

     [Kiedy Piotrasz z Czesatą miał umowę, po czosnom mieli sypać granicę]

   • 1959 [1393], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 176, Poznań:

     Czo Micolay sipal copcze medzi Neczayna a medzi Rosworowem, o to go ne gabano

     [Co Mikołaj sypał czapce miedzy Necajną a mędzy Rozworowem]

   • 1902 [1405], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎^[5], volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 245:

     Quod dextruxerunt vlg. rosipano viginti octo cumulos..., qui fuerunt... minus iuste sipati vlg. sypani

     [Quod dextruxerunt vlg. rosipano viginti octo cumulos..., qui fuerunt... minus iuste sypać vlg. sypany]

   • 1960 [1406], Kazimierz Kaczmarczyk, Karol Rzyski, editors, Księga ziemska poznańska. 1400-1407‎^[6], number 2752, Poznań:

     Cumulos vlg. copcze sippare vlg. sypacz

     [Cumulos vlg. kopce sippare vlg. sypać]

   • 1959 [1406], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 593, Poznań:

     Jako czso copcze sipani medzi Neczayno a medzi Cowalewem, ty sø sypani [szes] se wszitkem praw[em]

     [Jako co kopce sypany medzy Necajno a Medzy Kowalewem, ty są sypany [sześć] ze wszytkiem praw[em]]

   • 1897 [1406], Teki Adolfa Pawińskiego‎^[7], volume IV, number 2720, Łęczyca Land:

     Jakosm ya chodzil do Dobcovey..., abi ssipala granicze

     [Jakośm ja chodził do Dobkowej..., aby sypała granice]

   • 1920 [1413], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 1987, Płońsk:

     Thsom sipal granicze, tom sipal w sswem

     [Com sypał granicę, tom sypał w swem]

   • 1967 [1418], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 680, Kościan:

     Yz czszo Surcowsczy copcze sypaly medzi Surcowem et Roszkowem, tych szą ne szypaly vyszey zayasdu

     [Iż czso Surcowscy kopce sypali medzy Surcowem et Roszkowem, tych są nie sypali wyżej zajazdu]

   • 1967 [1419], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 730, Kościan:

     Yz thy copcze, czszo ye szypaly pana Jakuszewy przotkowe..., thy szą prawe copcze

     [Iż ty kopce, czso je sypali pana Jakuszewi przodkowie..., ty są prawe kopce]

   • 1959 [1422], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1101, Poznań:

     Jsze pąn Micolay... ranczyl sza pana Jąna..., jsze kandibikoly jednacze snamonali y rospravili, tady copcze sypani many bicz

     [Iże pan Mikołaj... ręczył za pana Jana..., iże kędy by koli jednacze znamionali i rozprawili, tędy kopce sypany miany być]

   • 1959 [1422], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1102, Poznań:

     Jan Pnewsky spusczil na przyiaczele, kandibicoly przyiaczele nasnąmonąly, tady by copcze mane bicz sipąni

     [Jan Pniewski spuścił na przyjaciele, kędy by koli przyjaciele naznamionali, tędy by kopce miany być sypany]

   • 1895 [1426], Archiwum Komisji Prawniczej. Collectanea ex Archivo Collegii Iuridici‎^[8], volume VIIIa, page 166:

     Kandy gechaly s panem Nemerza, tandy granicze mayø bycz sypani

     [Kędy jechali z panem Nemerzą, tędy granicę mają być sypany]

   • 1856-1870 [1426], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[9], volume II, number 2069:

     Quod... inter Pirzchow et inter Xangnice... graniczą vera non sipata al. szipana

     [Quod... inter Pirzchow et inter Xangnice... graniczą vera non sipata al. sypana]

   • 1959 [1435], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1577, Poznań:

     Vozny, thucz ssypany kopcze na Mychoczynye, nye przedobywssy zadnym prawem, anym dal lath wydzerzecz, ... any gych poczwyerdzyl vozny

     ["Wożny, tuć sypany kopce na Michocinie". Nie przedobywszy żadnym prawem, anim dał lat wydzierżeć, ... ani jich poćwierdził woźny]

   • 1960 [1437], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 1146, Pyzdry:

     Yako ten row, kthorim sipal, tenem vidzerszal trzidzesczy lath y trzy lata

     [Jako ten row, ktorym sypał, tenem wydzierżał trzydzieści lat i trzy lata]

   • 1934 [1448], Leon Białkowski, editor, Lubelska księga podkomorska piętnastego wieku. Liber succamerarii terrae Lublinensis saeculi XV‎^[10], Lublin, page 31:

     Facta est limitacio graniciarum... A medio vlg. sipali uno stadio... usque ad granicias, quas vlg. sipala Bassoua

     [Facta est limitacio graniciarum... A medio vlg. sypali uno stadio... usque ad granicias, quas vlg. sypała Basowa]

   • 1950 [1471], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1105, Warsaw:

     Yakom ya nowey grobley nye przysthawil ku brzegu wschi kzadza byskupey... y ku gymyenv gego y nowey gem nye szypal any oprawal

     [Jakom ja nowej groblej nie przystawił ku brzegu wsi księdza biskupiej... i ku jimieniu jego i nowej jem nie sypał ani oprawiał]

   • 1868 [1479], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[11], volume XVIII (quotation in Old Polish; overall work in Polish, Latin, and Old Polish), page 189:

     Quia vos non vultis... scopulos scopire al. copczow sipacz

     [Quia vos non vultis... scopulos scopire al. kopcow sypać]

• Polish: sypać

• Boryś, Wiesław (2005), “sypać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017), “sypać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• S. Urbańczyk, editor (1981), “sypać”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 8, Wrocław, Warsaw, Kraków, Gdańsk, Łódź: Polish Academy of Sciences, page 524
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “sypać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish sypać.

• Audio 1; “sypać”:

  (file)

• Audio 2; “sypać się”:

  (file)

• Rhymes: -ɘpat͡ɕ
• Syllabification: sy‧pać

sypać impf (perfective sypnąć)

1. (transitive) to crumble, to sprinkle (to cause something loose to fall to the ground or into a container) [with accusative ‘what’; or with do (+ genitive) ‘to what’; or with na (+ accusative) ‘onto what’; or with dative ‘for whom’; or with instrumental ‘what’]
2. (transitive) to heap, to pile (to build something by placing some loose substance in one place)
3. (intransitive, impersonal, of atmospheric phenomena, especially snow) to pile (to fall, especially in large amounts)
4. (intransitive, agriculture, of cereals) to sprinkle (to produce an abundant harvest in the form of grains falling from the ears)
5. (transitive) to hand out (to give something away very generously) [with instrumental]
6. (transitive) to crack (to tell a lot of e.g. jokes, stories) [with instrumental]
7. (transitive, colloquial) to rat on, to drop a dime on; to give away (to give incriminating testimony on)
8. (intransitive, of light or a light source) to pour (to flash or shine)
9. (intransitive, obsolete) to hustle (to do quickly, especially to go)
10. (reflexive with się) to crumble; to sprinkle (to fall onto the surface of something or into a container in the form of many loose or small elements)
11. (reflexive with się) to crumble; to sprinkle (to detach from something in the form of numerous, small elements and fall to the ground or spread out)
12. (reflexive with się, colloquial, of plants) to shed (to lose leaves or needles intensily)
13. (reflexive with się, of hair) to bristle, to come in (to start to grow on a man's face)
14. (reflexive with się) to bristle (to appear in large amounts or numbers) [with na (+ accusative) ‘for whom/what’]
15. (reflexive with się, colloquial) to sprinkle oneself (to apply something friable to one's body) [with instrumental]
16. (reflexive with się, colloquial) to sprinkle each other (to apply something friable to one another) [with instrumental; or with z (+ instrumental) ‘with whom’]
17. (reflexive with się, colloquial) to crumble (to deteriorate or be destroyed due to old age or other factors)
18. (reflexive with się, colloquial) to crumble (to lose health, fitness or strength)
19. (reflexive with się, colloquial) to crumble (to cease to form a coherent whole)
20. (reflexive with się, colloquial) to slip (to make a mistake during a performance)
21. (reflexive with się, colloquial) to rat on oneself, to drop a dime on oneself; to give away oneself (to incriminate oneself with statements)
22. (reflexive with się, colloquial) to rat on each other, to drop a dime on each other; to give away each other (to incriminate one another with statements)
23. (reflexive with się, of sparks and flashes) to pour (to spread from one place to all directions)
24. (transitive) to pour (something friable), to strew, to sprinkle, to dust
25. (transitive, figuratively) to shower (bestow liberally), to bombard
26. (transitive, colloquial) to rat, to inform, to shop

    Synonym: donosić

27. (reflexive with się) to pour (of something friable), to fall, to shower
28. (reflexive with się, colloquial) to break down, to go kaput

    Synonym: psuć się

• sypać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• sypać się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• sypać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “sypać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “sypać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “SYPAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 20.02.2015
• “SYPAĆ SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 17.06.2010
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814), “sypać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861), “sypać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “sypać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 543
• sypać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
• sypać się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego